Njohja e gjuhës së shenjave të jetë obligim për punë në shkollën për të shurdhër dhe me dëgjim të dëmtuar, rekomandoi Avokati i Popullit

Të gjendet një zgjidhje sistematike për problemin e kahershëm në mësimin e gjuhës së shenjave për nxënësit e shurdhër ose me dëgjim të dëmtuar në të vetmen shkollë të mesme në vend për shkollimin e tyre “Partenij Zografski” në Shkup, thekson Avokati i Popullit i cili sot ka dorëzuar rekomandime në Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës. Më e rëndësishme nga kjo është se për punësim në shkollë duhet të jetë e detyrueshme njohja e gjuhës së shenjave në nivel solid e cila do të mundësojë ligjërata të kapshme për nxënësit, raporton MIA.

Sipas anketës që midis 20 nxënësve të shurdhër dhe me dëgjim të dëmtuar dhe 19 punonjës, mësimdhënës të kryer nga zyra e Avokatit të Popullit muajin e kaluar rezultoi se ka mësimdhënës me përvojë pune shumëvjeçare që kanë një nivel fillestar (nga gjithsej gjashtë nivele që përfshijnë trajnimin) e njohurive në gjuhën e shenjave që mjafton për ndërveprim bazë, por jo të besueshëm, si dhe mësimdhënësit që nuk e dinë fare gjuhën e shenjave për të komunikuar me nxënësit, sepse nuk është i detyrueshëm kriteri për punësim.

Për komunikim dhe mësimdhënie cilësore të nxënësve, mësimdhënësi duhet të ketë të paktën nivelin e katërt, të cilin e kishin nëntë mësimdhënës vitin e kaluar shkollor. Asnjë nga punonjësit nuk ka përfunduar trajnimin e gjuhës së shenjave të nivelit të gjashtë.

Duke i kumtuar gjetjet nga anketa e realizuar në konferencë për media, zëvendësja e Avokatit të Popullit, Vaska Bajramovska-Mustafa tha se të punësuarit me iniciativë të tyre ose me iniciativë të menaxhmentit ndjekin trajnime falas për mësimin e gjuhës së shenjave. Trajnues i licencuar i gjuhës së shenjave është Lidhja nacionale për personat e shurdhër dhe me dëgjim të dëmtuar të Republikës së Maqedonisë së Veriut.

Të anketuarit e shurdhër dhe me dëgjim të dëmtuar informuan se shumica e stafit mësimdhënës realizojnë mësim verbal, duke shkruar në tabelë ose duke ndarë materiale të shtypura mësimore, të cilat shpesh nuk janë mjaft të qarta për ta.

• LEXO: Institucionet në RMV dërguan mesazhe dhe shënuan Ditën ndërkombëtare të personave me aftësi të kufizuara

Ata deklaruan se për ta është një pengesë serioze jo vetëm në mësimdhënie, por edhe në komunikimin e përditshëm. Kur pyeten, nxënësit përgjigjen me ndihmën e një shoku të klasës që ka dëgjim të dëmtuar dhe që e njeh mirë gjuhën e shenjave dhe vepron si përkthyes.

Nxënësit u shprehën se vlerësimi i njohurive të tyre është joreal, sepse “vlerësimi është si një lotari”.

“Veçanërisht shqetësuese janë deklaratat e nxënësve se vlerësimi i njohurive të tyre nuk bazohet në një vlerësim real të njohurive të marra nga procesi mësimor. Ashtu siç kanë deklaruar vetë, nuk marrin arsim cilësor dhe janë të shqetësuar seriozisht për të ardhmen e tyre, sepse mendojnë se kanë njohuri të pamjaftueshme për të vazhduar shkollimin në universitet apo për të gjetur punësim, gjë që krijon ndjenjën e pabarazisë dhe të privimit nga e drejta e votimit”, theksoi Bajramovska-Mustafa duke vënë në dukje dispozitat e Konventës për të drejtat e personave me aftësi të kufizuara që e ka ratifikuar vendi ynë.

Marija Basheska-Stojanovska, kryetare e Asociacionit të përkthyesve të gjuhëve të shenjave “Duar të zëshme” në Maqedoni dhe përkthyese e gjuhës së shenjave në media, tha se problemi me mësimdhënien e këtyre nxënësve trashëgohet me inercion gjatë viteve dhe se nxënësit apelojnë se është i pashmangshëm ngritja e stafit që punon në një shkollë që trajton nxënësit me dëgjim të dëmtuar dhe në të folur.

“Personat e shurdhër duan të shkojnë në arsimin e lartë dhe shpesh dëshpërohen sepse largohen me një fond të vogël njohurish. Edhe pse individët na kanë treguar se mund të jenë njerëz me arsim të lartë”, tha Basheska-Stojanovska.

Në “Partenij Zografski” -Shkup këtë vit shkollor mësimin po ndjekin 45 nxënës – gjashtë më shumë se vitin e kaluar shkollor.

Prej tyre, 20 nxënës janë me dëgjim të dëmtuar (të shurdhër dhe me dëgjim të dëmtuar) të cilët duhet të përdorin ekskluzivisht gjuhën e shenjave në komunikim e cila është gjuha e tyre amtare.

Nxënësit e tjerë në shkollë kanë lloje të tjera të aftësisë së kufizuar.

Ndryshe, në Ditën Ndërkombëtare të Personave me Aftësi të Kufizuara, institucionet në Maqedoninë e Veriut dërguan mesazhe reflektimi dhe nxitjeje për ndryshime dhe ndërgjegjësim për shoqëri të barabartë.

Bashkimi Evropian, në Raportin e përditësuar vjetor 2023, i publikuar në maj të këtij viti, mbi të Drejtat e Njeriut dhe Demokracinë në Botë, ka renditur ngecjet dhe përparimet e vendit në periudhën e fundit. Çështja e diskriminimit dhe margjinalizimit të personave me aftësi të kufizuara, situata me burgjet dhe kushtet e punës së gazetarëve mbeten disa prej çështjeve që kanë mbetur në vend numëro që prej vitesh. Këto janë në fakt, kërkesa që KE i bëri edhe në raportin vjetor të progresit për vendin.

• LEXO: BE: Diskriminimi i personave me aftësi të posaçme, situata me burgjet dhe kushtet e gazetarëve në RMV mbeten shqetësuese

Portalb.mk në vazhdimësi ka ngritur çështjen e problemeve dhe sfidave me të cilat përballen kjo kategori e personave që po margjinalizohet në gjitha komunat e vendit.

• LEXO: Infrastruktura dhe institucionet në Çair mbeten armike për personat me aftësi të veçanta fizike (Video)
• LEXO: Refik Ajeti në OpenMic për sfidat e personave në karrocë: Për një palë këpucë duhet t’i ecim disa dyer në institucione
• LEXO: Kumanovë, institucionet “mbyllin sytë” para personave me aftësi të veçanta fizike, infrastruktura lë për të dëshiruar
• LEXO: Të jesh person me aftësi fizike të veçanta në RMV
• LEXO: Për institucionet në Tetovë personat me karroca mbeten të padukshëm, nuk ka as kushte infrastrukturore dhe as trajtim të denjë