Kundërspin: Nuk ka asgjë skandaloze në një iniciativë të paraqitur ligjërisht në Gjykatën Kushtetuese

Nuk është skandaloze dhe e pafalshme që Albin Kurti theksoi se gjuha shqipe nuk do të kërcënohet me vendim të Gjykatës Kushtetuese të RMV-së për Ligjin për përdorimin e gjuhëve, sido qoftë ai. Është skandaloze që BDI-ja e atëhershme në vend që ta dërgonte në Kuvend, insistonte nga partneri i koalicionit LSDM, që Ligji të miratohej pas procedurës së shkurtuar dhe pastaj të dërgohej për shqyrtim nga ekspertët ligjorë të BE-së. Mendimi i të cilit, meqë ra fjala, ishte i keq për një pjesë të Ligjit dhe nuk ishte në dëgjim kurrë më pas, shkruan Vërtetmatësi.

Ish-shefi i diplomacisë dhe kandidati presidencial i BDI-së, Bujar Osmani, duke komentuar deklaratën e kryeministrit të Kosovës Albin Kurti se Gjykata Kushtetuese e RMV-së së shpejti do të vendosë për kushtetutshmërinë e Ligjit për Përdorimin e Gjuhëve, bëri një deklaratë që përmban spin:

Spin: Skandaloz, i dëmshëm dhe i pa bazuar në fakte është inkurajimi që zoti Kurti i dha Gjykatës Kushtetuese [të Maqedonisë së Veriut]. Është e pafalshme

[Burimi: Racin.mk – Bujar Osmani/deklaratë; datë – 18.11.2024]

Kundërspini: Osmani, duke ndjekur me këmbëngulje politikën e BDI-së për këtë çështje, përsëri pretendon se kushdo që do të mbështeste shqyrtimin institucional të një çështjeje delikate është e dëmshme dhe e pafalshme, që është një shtrembërim i plotë i së vërtetës, pra spin.

E pikërisht këtë e tha kryeministri i Kosovës Kurti në konferencën e përbashkët për media me kryeministrin Hristijan Mickoski nga Prishtina, duke iu përgjigjur pyetjes për reagimet për kërcënimin ndaj gjuhës shqipe, sepse Gjykata Kushtetuese e RM-së së shpejti do ta shqyrtojë rastin me peticione (të përbërë nga 13 nisma) për Ligjin për përdorimin e gjuhëve, pasi u miratua në një atmosferë të vështirë dhe në dy tentativa në mars të vitit 2018.

Ja çfarë tha Kurti:

Ka një ligj që përmend shifrën 20%, por nuk është ligj për shqipen, por për përdorimin e gjuhëve. Në anën tjetër, mendoj se të gjithë duhet të presim një vendim të drejtë të Gjykatës Kushtetuese, e cila nuk bën përjashtime apo diskriminime dhe e cila respekton shumëgjuhësinë atje”, tha Kurti.

Ministri i Shëndetësisë Arben Taravari, i cili është pjesë e koalicionit VLEN në Qeverinë e RMV-së, ka dalë me deklaratë që e vlerëson deklaratën e Kurtit si të saktë:

Kryeministri Albin Kurti ishte korrekt, nuk është ligji për gjuhën shqipe. Në Kushtetutën e Maqedonisë së Veriut, gjuha zyrtare është gjuha maqedonase dhe gjuha e folur nga më shumë se 20 për qind e popullsisë. Në ligj është përfshirë edhe gjuha shqipe. Gabimi strategjik është se nuk kemi insistuar që në momente të caktuara të tërhiqet pjesa 20 përqind, ka thënë Taravari në “Interaktiv” në KTV, përcjell Nezavisen.mk.

Përndryshe, para deklaratës së Osmanit, edhe BDI-ja me një letër i ka dërguar një paralajmërim ndërkombëtarëve, sektorit civil, si dhe Kosovës dhe Shqipërisë, duke pretenduar se një vendim i mundshëm i Gjykatës Kushtetuese për shfuqizimin e pjesëve apo të gjithë Ligjit do të ishte një goditje vdekjeprurëse për Marrëveshjen Kornizë të Ohrit:

Ne nuk mund dhe nuk duhet të lejojmë që vetë themeli i marrëveshjes së paqes të vihet në dyshim. Kjo është një vijë që nuk duhet dhe nuk guxon të shkelet. Shqiptarët janë thellësisht të shqetësuar dhe të zhgënjyer nga këto përpjekje për të rikthyer shtetin prapa, në një kohë kur synimi i përbashkët duhet të jetë përparimi drejt një shoqërie të drejtë dhe gjithëpërfshirëse, thuhet në letrën e BDI-së.

Problemi është në kërcimin e procedurave dhe politikës ditore

Përgjigja se përse pyetje të tilla lidhur me bashkëjetesën multietnike janë ngritur vazhdimisht në 23 vitet e fundit pas Marrëveshjes Kornizë dhe ndryshimeve kushtetuese pas saj, është shumë e thjeshtë. Në vend të përgatitjes serioze dhe procedurës së plotë, shumë ligje apo amendamente ligjore miratohen me nxitim sipas nevojave të politikës ditore dhe taktikave për të qëndruar në koalicione, me procedura të shkurtuara apo me “flamuj europianë” etj. Ky ishte pikërisht rasti në vitin 2018.

Edhe pse ligji është përgatitur në vitin 2017 dhe ndonëse sipas rekomandimeve të komisionerit të atëhershëm evropian Johannes Hahn, të cilat janë pranuar dhe BE-ja është informuar për të, projektligji është dashur të dërgohet për mendim në Komisionin e Venecias para se të dërgohet në Parlamentit, ndodhi pikërisht e kundërta. Këtë e dëshmon Meta.mk, e cila ka marrë konfirmimin në shtator të 2017-ës nga një përfaqësues i BE-së, e të cilën e ka rikujtuar edhe dy vjet më vonë 360 Gradë, pasi Komisioni i Venecias ka paraqitur mendimin e tij për ligjin tashmë të miratuar.

Çfarë vlerësuan ekspertët ligjorë të BE-së?

Shpirtrat u trazuan pasi Komisioni i Venecias bëri vërejtje edhe për Ligjin për përdorimin e gjuhës. Të gjithë opinionin e Komisionit të Venecias mund ta lexoni KËTU, ndërsa shkurtimisht, Këshilli i Evropës sqaron se ka bërë rekomandime për të ndryshuar pjesë të ligjit ose për të shtyrë zbatimin e tyre, pasi ato janë të vështira për t’u zbatuar:

Ekspertët juridikë të Këshillit të Evropës theksojnë se krahasuar me legjislacionin e vitit 2008, ligji i ri zgjeron ndjeshëm përdorimin e gjuhës shqipe dhe në shumë aspekte tejkalon standardet evropiane të përcaktuara nga Konventën Kornizë për Mbrojtjen e Pakicave Kombëtare dhe Karta Evropiane për gjuhët rajonale dhe të pakicave.

Ndërsa përshëndet gatishmërinë e autoriteteve për të përmirësuar situatën gjuhësore të komuniteteve, Komisioni i Venecias konstaton se në disa fusha ligji i ri mund të shkojë shumë larg duke imponuar atë që mund të rezultojë të jetë një detyrim ligjor joreal për institucionet publike, veçanërisht në lidhje me përdorimin e gjuhës shqipe në proceset gjyqësore, së bashku me sanksionet e rënda në rast moszbatimi dhe mundësinë e kthimit të vendimeve gjyqësore, nëse ka mungesë përkthimi dhe interpretimi gjatë procesit.

Sipas opinionit, kjo qasje mund të ngadalësojë ndjeshëm funksionimin e të gjithë gjyqësorit, duke rrezikuar shkelje të rënda të së drejtës për gjykim të drejtë, të garantuar nga Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut… (të gjithë përmbledhjen mund ta lexoni KËTU).

Kur erdhi ky opinion, përgjigja e të interesuarve u reduktua në faktin se paqja nuk kishte çmim dhe se nëse kishte çmim, ai është simbolik, të paktën kështu tha ylli i BDI-së, Artan Grubi. Kurse Osmani edhe atëherë kërcënoi se do të rrezikohej paqja nëse do të bëhej rishikim i Ligjit para Gjykatës Kushtetuese apo Ministrisë së Drejtësisë.

Fakti që, siç parashikuan ekspertët e respektuar të BE-së nga Komisioni i Venecias, Ligji realisht në shumë pjesë mbeti i vështirë për t’u zbatuar, për “patriotët” nga BDI-ja, por edhe nga lidershipi i atëhershëm i LSDM-së, nuk kishte rëndësi. Apo po flenë të qetë sepse ishin nën presion për disa nga zgjedhjet e shumta? Dhe tani, kur ka një rast që institucionalisht mund të zgjidhen disa nga problemet, sepse ai institucion do të gjykojë sipas Kushtetutës pas Marrëveshjes Kornizë, e jo marrrëveshja para saj, dhe kur Albin Kurti do ta tregojë këtë, qenka e pafalshme, skandaloze dhe e dëmshme për Osmanin (dhe BDI).

Nga gjithçka që u tha më sipër, deklarata e Osmanit mund të vlerësohet si shtrembërim i së vërtetës, pra spin.