Revizioni konstatoi: Lagështi, kushte johigjienike dhe mbipopullim në burgjet e RMV-së
Kushtet materiale dhe mbipopullimi në burgje nuk kontribuojnë në sigurimin e kushteve humane të akomodimit, siç parashikohet në standardet ndërkombëtare. Sistemi joadekuat i menaxhimit të burgjeve dhe personeli i pamjaftueshëm, cilësia e dobët e kujdesit shëndetësor, dhuna mes të dënuarve, kushtet e këqija materiale, mungesa e aktiviteteve të përkushtuara dhe korrupsioni janë vetëm disa nga […]
Kushtet materiale dhe mbipopullimi në burgje nuk kontribuojnë në sigurimin e kushteve humane të akomodimit, siç parashikohet në standardet ndërkombëtare. Sistemi joadekuat i menaxhimit të burgjeve dhe personeli i pamjaftueshëm, cilësia e dobët e kujdesit shëndetësor, dhuna mes të dënuarve, kushtet e këqija materiale, mungesa e aktiviteteve të përkushtuara dhe korrupsioni janë vetëm disa nga dobësitë me të cilat përballet sistemi penitenciar në Maqedoninë e Veriut. Kështu thuhet në raportin e fundit të Entit Shtetëror të Revizionit për institucionet e burgjeve në Maqedoninë e Veriut. Revizioni mbulon periudhën nga viti 2021 deri në vitin 2023, si dhe situatat para dhe pas, transmeton Portalb.mk.
Vendi ka vite që po përballet me kritika serioze nga Komisioni Evropian, gjë që është theksuar edhe në Raportin e Progresit për Maqedoninë për vitin 2024. Sipas të dhënave të publikuara në World Prison Brief1, indeksi i popullsisë së të burgosurve në Maqedoni për 100 mijë banorë në periudhën 2010-2024 varion nga 122 deri në 1402 persona të dënuar. Krahasuar me indeksin e popullsisë së burgosurve të 57 vendeve evropiane, vendi renditet i njëzeti.
Revizorët theksojnë se kushtet më të këqija janë në repartin e pritjes dhe ambulancën në burgun e Idrizovës, ku ka ambiente sanitare të rrënuara dhe të papërshtatshme, ndriçim jofunksional, vrima në qeli, mure të pista dhe të rrënuara, dyshekë të vjetër dhe të papastër, mungesë mbulesash dhe orendi elementare, plehra në korridor. Në këto departamente, një qeli standarde me përmasa 14 m2 strehon mbi shtatë persona. Në periudhën pas inspektimit në terren të departamentit të mbyllur në Institucionin Korrektues Idrizovë, me mjete të dhuruara është rinovuar dhe vënë në përdorim njëri krah.
“Në burgun e Shkupit nuk plotësohen kushtet për hapësirë minimale për person të dënuar në dhoma të caktuara, gjegjësisht në dhoma me kapacitet më të vogël vendosen deri në 8 persona. Në njësinë e mbyllur, e veçanërisht në paraburgim nuk plotësohen as kushtet elementare higjienike”, pohojnë auditorët, uke theksuar se kanë vërejtur pothuajse të njëjtën pamje si në Idrizovë – kushte johigjienike, aroma të pakëndshme, dyshekë të vjetër, lagështirë.
Burgu i Kumanovës, nga ana tjetër, ka mungesë të ujit, gjë që ndikon edhe në mirëmbajtjen e higjienës në ambientet ku janë vendosur të dënuarit.
“Higjiena e ambienteve sanitare dhe dusheve është veçanërisht e pamjaftueshme, të cilat nuk janë plotësisht funksionale dhe në mungesë të çezmave në dhomat e të dënuarve, ata përdorin një rubinet për kat për të gjitha nevojat e tyre. Ky burg gjithashtu nuk i plotëson kushtet për hapësirën minimale për akomodim për person të dënuar”, thuhet në raport, i cili bën vërejtje edhe për kushtet e burgut të Shtipit.
Përkundër aktiviteteve të ndërmarra për reduktimin e mbipopullimit të burgjeve, siç është Ligji për Amnistinë i vitit 2023, i cili parandaloi burgosjen e rreth 800 personave të dënuar për shkelje të rregulloreve Covid-19 dhe zhvillimin e vazhdueshëm të shërbimit sprovues, indeksi i popullsisë së të burgosurve në Maqedoninë e Veriut është i lartë. Sipas statistikave, në fund të vitit 2023, ishte 140 të burgosur për 100 mijë banorë. Në periudhën nga viti 2021 deri në vitin 2023, numri i përgjithshëm i personave të dënuar tregon trend në rritje edhe atë nga 2004 persona të dënuar në vitin 2021, 2227 persona në vitin 2022, në 2265 persona në vitin 2023.
Në vitin 2023, nga gjithsej njëmbëdhjetë institucione penale, shtatë e kanë tejkaluar kapacitetin e tyre akomodues, ndërsa mbipopullimi është më i theksuar në Institucionin Korrektues Shtip, ku numri i përgjithshëm i të dënuarve ka qenë 89 më i lartë, në Idrizovë 64, në Burgun Manastir 33 dhe në Burgun e Shkupit me 29.
Kujtojmë se disa muaj më parë, drejtori i Drejtorisë për Ekzekutim të Sanksioneve, Aleksandar Pandov, pas vizitës së tij të parë në paraburgim në Shutkë, deklaroi se as qeni dhe as njeriu nuk do të mbijetonte në repartin e paraburgimit në burgut të Shkupit në Shuto Orizarë.
