Strategjia e re e sigurisë kombëtare të SHBA, një tronditje për Evropën

As një vit nuk është mbushur nga ardhja në detyrë e Donald Trump, por nga perspektiva e Brukselit, kjo kohë është një përjetësi. Valë tronditëse njëra pas tjetrës i kanë mbajtur evropianët në ankth; çdo javë solli kërkesa të reja, akuza dhe më pas ndryshime rrënjësore. Tronditja e 4 dhjetorit ishte kulmi i ri i përkohshëm dhe ka të ngjarë të jetë më e zgjatura. Një tronditje që e godet në palcë Evropën.

Strategjia e re e sigurisë kombëtare të SHBA-së mbarti disa surpriza për aleatët e saj. Kina nuk është më një rivale sistemike, por thjesht një konkurrente ekonomike. Rusia pranohet si një fuqi e madhe me një treg premtues, veçanërisht për lëndët e para. Dhe nëse lindin konflikte me presidentin e saj, Vladimir Putin, Donald Trump ofron shërbimet e tij si ndërmjetës. Po Koreja e Veriut? As që përmendet më. Gjatë mandatit të parë të Trump, Kim Jong-un ishte ende armiku numër një publik.

Vlerësim rrënues

Strategjia e re amerikane e sigurisë tregon ndarjen më radikale që ka ndodhur me evropianët. SHBA-të, vendi që çliroi Evropën nga terrori nazist gjerman më shumë se 80 vjet më parë me një kosto të madhe, më pas u bënë edhe fuqia mbrojtëse e kontinentit dhe, në veçanti, gjithmonë e mbështetën projektin e Bashkimit Evropian, tani janë armiku i tij. Paragrafët kushtuar BE-së lexohen si një aktakuzë. Ato paraqesin një pamje të një BE-je plotësisht të rrënuar në prag të kolapsit civilizues, të gërryer nga migrimi masiv, shtypja e opozitës, normat e ulëta të lindshmërisë dhe censura.

“Askush prej nesh nuk duhet të tronditet nga fjalët që thonë të tjerët për ne”, rekomandoi Presidentja e Komisionit Evropian,  Ursula von der Leyen dhjetë ditë pasi u njoftua strategjia e re. Paragraf pas paragrafi, ajo i çmontoi deklaratat nga Uashingtoni. Evropa rezervon të drejtën për të nxjerrë ligjet e veta – refuzim ky i presionit amerikan për të lejuar kompanitë amerikane të teknologjisë të operojnë sa më lirshëm të jetë e mundur, të papenguara nga rregulloret evropiane.

Në Evropë, vazhdoi Presidentja e Komisionit, të gjithë mund të votojnë për “kë të duan”, pa presion apo manipulim të jashtëm. Kjo duhet të kuptohet pa dyshim. Por von der Leyen e bëri të qartë se çfarë rrezikohet: “liria për të jetuar siç duam”.

Një projekt kundër SHBA-së?

Që presidenti i Amerikës e përçmon thellësisht Bashkimin Evropian bëhet e qartë në një nga konferencat e tij të pafundme për shtyp. “BE-ja u themelua”, deklaroi Trump në samitin e NATO-s në Hagë këtë verë, “për të shkatërruar SHBA-në”.

Trump e shikon suficitin tregtar të evropianëve si një fyerje personale: “Ata nuk i duan makinat tona!” Tarifat drastike janë përgjigja e tij; BE-ja duhet të dobësohet. Dhe ai mbjell pasiguri duke vënë vazhdimisht në pikëpyetje angazhimin besnik ushtarak të SHBA tek aleanca e NATO-s.

Partnerë të rinj

Strategjia e sigurisë kombëtare e 4 dhjetorit e SHBA shkon edhe më tej. Aty pretendohet, se liria e shprehjes censurohet në BE dhe opozita shtypet. Kjo i referohet partive të krahut të djathtë dhe të ekstremit të djathtë në BE – të cilat duhet të forcohen. Kjo është arsyeja pse zëvendëspresidenti JD Vance nuk u takua me kancelarin gjerman në Konferencën e Sigurisë në Mynih në shkurt, por me Alice Weidel,  drejtuesen e AfD-së.

“Rrjeti i partive të ekstremit të djathtë dhe konservatore të krahut të djathtë në Evropë, përfshirë lëvizjen MAGA, është bërë më i rrënjosur gjatë katër viteve të fundit”, shpjegon politologia gjermano-amerikane Cathryn Clüver Ashbrook në një intervistë me studion e ARD në Bruksel. Ajo shton se partitë, por edhe politikanët individualë, marrin mbështetje.

Për shembull, fondet nga Fondacioni Heritage shkuan për politikanin britanik të ekstremit të djathtë Nigel Farage. “Tani duhet ta presim këtë në kontekstin e Strategjisë së Sigurisë Kombëtare për Evropën kontinentale”, vëren Clüver Ashbrook. Partitë e krahut të djathtë në Evropë po mbështeten – në Hungari, ku ato janë tashmë në pushtet, dhe në vende si Gjermania, ku ato janë në opozitë.

Mbështetjes së drejtpërdrejtë për partitë politike i shtohet edhe rrjetëzimi nëpërmjet medias, përfshirë në Gjermani. Para zgjedhjeve federale në shkurt, Elon Musk vlerësoi AfD-në jo vetëm në platformën e tij X, por gazeta e përditshme Die Welt, në pronësi të shtëpisë botuese Springer, botoi gjithashtu mbështetjen e Musk për AfD-në si artikull i të ftuarit. Drejtori ekzekutiv i Springer, Matthias Döpfner, ndërhyri personalisht pas publikimit të strategjisë së re të sigurisë të Trump. Evropa duhet ta dëgjojë Trumpin, shkroi Döpfner në një editorial në Die Welt; asnjë fjalë kritike nuk gjendet në editorial./DW