RMV, alarmi për ndryshimet në Ligjin e Ndërtimit mbërrin me dy muaj vonesë

Procedura është mbyllur, ligji është paraqitur në Kuvend dy muaj më parë, i miratuar dy javë më parë për shkak të këtyre reagimeve. Alarmi duket se ka ardhur shumë vonë, pasi përfundimi mund të ishte ndryshe nëse publiku do të vinte në alarm dhe për rrjedhojë do të bëhej presion mbi Qeverinë dhe legjislativin kur ligji hyri në procedurë parlamentare në mars, shkruan Vërtetmatësi.

Shkruan: Teofil Blazevski

Tre subjekte – Komuna e Karposhit, DОМ dhe Shansa për Qendër – kanë dërguar reagime në opinion dhe apele drejtuar pushtetit dhe presidentes së shtetit lidhur me ndryshimet në Ligjin për Ndërtim, të cilat në thelb janë parimore dhe tregojnë për koherencë, megjithëse kanë një mangësi të përgjithshme – janë të vonuara.

Komuna e Karposhit: Komuna e Karposhit me mosbesim e pranoi iniciativën për shfuqizimin e “Neni 62-a” nga Ligji për Ndërtim dhe nuk mund të ndalemi së habituri se si partia në pushtet, VMRO-DPMNE, shfuqizoi një nen kaq të rëndësishëm nga ligji. Neni “62-a” e detyronte vetëqeverisjen lokale që, gjatë lëshimit të lejes ndërtimore, të informojë fqinjët brenda një afati prej 48 orësh për ndërtimin në afërsinë e tyre të drejtpërdrejtë dhe u jepte atyre të drejtën të kenë qasje në dokumentacionin e projektit dhe lejen ndërtimore të lëshuar… Ky ndryshim nuk është në përputhje me direktivat evropiane, e zvogëlon transparencën dhe për këtë arsye e ftojmë presidenten e shtetit, Gordana Siljanovska Davkova, të mos i nënshkruajë këto ndryshime të ligjit. (Burimi: Komuna e Karposhit – Njoftim – 07.05.2025) 

DОМ: DОМ me shqetësim po e ndjek mënyrën e zgjidhjes së sfidave në fushën e ndërtimtarisë. Shfuqizimi i fundit i nenit 62-a nga Ligji për Ndërtim mund të shërbejë si shembull pse është e rëndësishme t’i qasemi reformave sistematike, dhe jo ndërhyrjeve të pjesshme… (DОМ – Njoftim – 07.05.2025)

“Shansi për Qendrën”: Ndërtim pa komente: Oligarkia po i mbyll “boshllëqet” në ligje dhe njëkohësisht po ua mbyll gojën qytetarëve. Shumica në Parlament e fshiu nenin 62-a nga Ligji për Ndërtim… (Burimi: “Shansi për Qendrën” – Reagim në Facebook – 05.05.2025) 

Ndaj çfarë reagojnë në të vërtetë këto tre entitete dhe një pjesë e publikut në mediat sociale?

“Ligji i fqinjësisë”

Edhe pse amendamentet kanë mbi 20 nene, reagimet lidhen me fshirjen e Nenit 62-a nga ligji ekzistues, i cili mbulonte të ashtuquajturën “e drejta e lagjes” për të informuar fqinjët për personin që dëshiron të ndërtojë dhe për të dhënë komente brenda një periudhe të caktuar në bashki përpara se leja e ndërtimit të bëhet ligjërisht e detyrueshme. Ja dy paragrafët e parë më të rëndësishëm të Nenit të mëparshëm 62-a, i cili tani është një gjë e së kaluarës:

(1) Organi kompetent që ka lëshuar lejen e ndërtimit është i detyruar që, brenda tre ditëve nga data e lëshimit të lejes së ndërtimit, t’i njoftojë fqinjët e drejtpërdrejtë të parcelës ndërtimore për të cilën është lëshuar leja për lejen e ndërtimit të lëshuar dhe se ata mund ta shqyrtojnë dokumentacionin brenda 15 ditëve nga data e lëshimit të lejes së ndërtimit.

(2) Nëse fqinjët e afërt nuk e inspektojnë dhe/ose nuk paraqesin ankesë kundër lejes së ndërtimit brenda 15 ditëve nga data e lëshimit të lejes së ndërtimit, leja e ndërtimit hyn në fuqi ligjore. (Burimi: MT-link). 

Procedura në Parlament filloi më 3 mars

Ndryshimet në Ligjin për Ndërtim hynë në Kuvend më 3 mars, si projektligj që po kalon nëpër procedurë të rregullt, ndërsa propozues është Ministri i Transportit dhe Zëvendëskryeministri Aleksandar Nikoloski.

Propozimi kaloi fazën e leximit të parë, kaloi nëpër diskutime në komisione, kryesisht në Komisionin më të rëndësishëm për Transportin, Transformimin Digjital, Mjedisin dhe Planifikimin Hapësinor, arriti në leximin e dytë dhe u miratua nga Parlamenti më 22 prill 2025, si pika e parë në rendin e ditës.

Gjithsej votuan 75 deputetë, nga të cilët 65 deputetë votuan pro, 10 deputetë votuan kundër dhe nuk pati asnjë abstenim. Vërej se Parlamenti ka miratuar Ligjin për Ndryshimet në Ligjin për Ndërtimin.

Kështu e mbylli debatin mbi këtë material Kryetari i Kuvendit, Afrim Gashi, dhe nga shënimet stenografike shihet se pati vetëm një reagim që nuk iu referua nenit 62-a.

Nëse ndjekim fazat në Kuvend, mund të shohim gjithashtu se kishte vetëm një amendament nga deputetët e VMRO-DPMNE-së, i cili është i natyrës nomoteknike dhe nuk ndryshon asgjë në thelb në propozimin e përgatitur nga Ministria e Transportit.

Kjo do të thotë që si qeveria ashtu edhe opozita ranë dakord për ndryshimet në këtë Ligj, gjë që mund të konfirmohet nga një reagim i paidentifikuar që u raportua nga një nga mediat pardje (05.05.):

Ministria e Transportit dhe Lidhjeve, si propozuese e ndryshimeve në Ligj, konsideron se ndryshimet janë bërë me kërkesë të përfaqësuesve të BNJVL-së. Kryetarët e bashkive nga VMRO-DPMNE dhe LSDM thonë se ndryshimi është i mirë, pasi ata u përmbytën me ankesa të pabaza për shkak të inateve, marrëdhënieve të prishura fqinjësore dhe familjare, të cilat penguan ndërtimin. Ata besojnë se e drejta për të kundërshtuar dhe apeluar gjatë një studimi publik të një plani të detajuar urban është e mjaftueshme për të përmbushur të ashtuquajturin ligj fqinjësor – deklaron media pa cituar burime. 

Reagime të justifikuara, por të vonuara

Reagimet e renditura në fillim të tekstit duken të justifikuara. Edhe Komuna e Karposhit ka të drejtë, duke deklaruar se kjo është në kundërshtim me procedurën transparente dhe se është e papranueshme që fqinji të mos ketë të drejtë të inspektojë dokumentacionin. Ata kanë të drejtë edhe nga DOM, ku thonë se “shfuqizimi ngre pikëpyetje rreth mënyrës se si do të mbrohen të drejtat e qytetarëve në të ardhmen” dhe se “për zhvillim të qëndrueshëm dhe të drejtë të ndërtimit, nevojiten zgjidhje të plota dhe afatgjata, të përfshira në korniza ligjore gjithëpërfshirëse… domethënë, një Ligj krejtësisht i ri për Ndërtimin”.

Të drejtë kanë edhe nga “Shansin për Qendrën”, kur ironizojnë të vërtetën e dhimbshme se qytetarët kanë të drejtë të heshtin kur diçka fillon të ndërtohet në lagjen e tyre.

Megjithatë, reagimet e tyre vonohen. Procedura është mbyllur, Ligji u paraqit në Parlament dy muaj më parë, u miratua dy javë më parë për shkak të këtyre reagimeve. Alarmi duket se ka ardhur shumë vonë, pasi rezultati mund të kishte qenë i ndryshëm nëse publiku do të ishte alarmuar dhe për këtë arsye do të ushtronte presion mbi qeverinë dhe legjislaturën, të ishte zbatuar kur Ligji hyri në procedurë parlamentare në mars. Nëse me të vërtetë interesat e oligarkisë në sektorin e ndërtimit po e shtynin në thelb këtë ligj, siç pretendon “Shansi për Qendrën”, rikthimi i Nenit 62-a mund të mos shihet për vite me radhë.