Brukseli pret që me Agjendën reformuese RMV-ja të miratojë Kod të ri Penal dhe ligj për Prokurorinë

Brukesli pret që me Agjendën e reformës së Maqedonisë së Veriut, vendi të miratojë Kod të ri Penal dhe ligj për Prokurorinë Publike. Fakti që vendi duhet të marrë fonde nga BE-ja, mbase do të “shtrëngohet” që këtë herë të bëjë Kod të ri Penal, që do të ndreqte dëmet e së ardhmes, pasi i të shkuarës është i pandreqshëm. Bashkimi Evropian, konsideron se Agjenda përputhet me politikën e zgjerimit të BE-së, duke theksuar forcimin e sundimit të ligjit, reformën e sistemit gjyqësor dhe luftën kundër korrupsionit. Ajo përfshin miratimin e ligjeve të reja dhe krijimin e një “sistemi paralajmërues” për kompanitë në vështirësi. Gjithashtu, adreson konsolidimin fiskal përmes Programit të Reformës Ekonomike (ERP 2023-2025), thuhet në dokumentin e Komisionit Evropian, transmeton Portalb.mk. 

Në fushën e sundimit të ligjit, synohet rritja e efikasitetit të gjyqësorit dhe burimeve për luftën kundër krimit të organizuar. Për më tepër, agjenda promovon të drejtat themelore.

Rëndësia e Agjendës së reformës në kuadrin e politikës së përgjithshme të BE-së

Agjenda e Reformës së Maqedonisë së Veriut është në përputhje me kuadrin e politikës së zgjerimit të Bashkimit Evropian, duke përfshirë prioritetet kyçe që janë thelbësore për anëtarësimin në BE. Kjo agjendë përqendrohet në disa aspekte të rëndësishme, si respektimi i sundimit të ligjit, reforma e sistemit gjyqësor dhe lufta kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar. Këto reforma do të forcojnë stabilitetin e institucioneve që garantojnë demokracinë dhe do të përmirësojnë performancën e ekonomisë së vendit, duke e përgatitur atë për t’u përballur me konkurrencën e tregut të BE-së.

Një nga masat e rëndësishme që përfshihet në agjendë është miratimi i një ligji të ri mbi Prokurorinë Publike në përputhje me standardet e BE-së, i cili do të ndihmojë në forcimin e sistemit të drejtësisë. Po ashtu, janë parashikuar masa për krijimin e një “sistemi paralajmërues” për kompanitë në vështirësi dhe një mekanizëm për garantimin e pagave të punonjësve në kompani të falimentuara, duke synuar mbrojtjen e të drejtave të punonjësve dhe stabilitetin e tregut të punës.

Agjenda gjithashtu përfshin angazhimin për eliminimin e skemave të ndihmës shtetërore që nuk përputhen me rregulloret e BE-së, si dhe miratimin e një kornize legjislative për sigurinë kibernetike. Këto masa do të ndihmojnë në krijimin e një ambienti të favorshëm për investime dhe do të kontribuojnë në zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik të vendit.

Në lidhje me Marrëveshjet e Stabilizim-Asociimit (MSA), agjenda e reformës është e lidhur ngushtë me parimet e sundimit të ligjit dhe forcimin e ekonomisë së tregut. Ajo adreson çështje si modernizimi i doganave dhe lufta kundër monopoleve të ndërmarrjeve shtetërore, duke forcuar kështu ambientin e biznesit për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme.

Për më tepër, Agjenda e reformës është e harmonizuar me politikat makroekonomike dhe fiskale aktuale, duke u bazuar në Programin e Reformës Ekonomike (PRE 2023-2025). Kjo përfshin masa për konsolidimin fiskal dhe krijimin e hapësirës fiskale përmes reduktimit të subvencioneve për energjinë elektrike, gjë që do të ndihmojë në menaxhimin e deficitit buxhetor dhe në krijimin e një mjedisi më të qëndrueshëm ekonomik.

Elementet thelbësore të zgjerimit- sundimin e ligjit, luftën kundër Krimit të organizuara dhe korrupsionit dhe të drejtat themelore

Agjenda e Reformës synon të mbyllë hendekun socio-ekonomik në pritje të anëtarësimit në BE, duke theksuar rëndësinë e forcimit të elementëve themelorë të procesit të zgjerimit, të njohur si kriteret e Kopenhagës. Këto kritere përfshijnë sundimin e ligjit, të drejtat themelore, luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, si dhe forcimin e administratës publike.

Një nga objektivat kryesorë të agjendës është përmirësimi i sistemit gjyqësor, përmes një strategjie të re të drejtësisë e cila është miratuar në dhjetor 2023. Kjo strategji ka për qëllim të rrisë pavarësinë, efikasitetin dhe profesionalizmin e sistemit gjyqësor. Megjithatë, shqetësime të vazhdueshme ekzistojnë në lidhje me pavarësinë e gjyqësorit dhe funksionimin e Këshillit Gjyqësor, si dhe vendimet për emërimin e prokurorëve dhe gjyqtarëve.

Agjenda parashikon masa për të përmirësuar kornizën legjislative dhe për të rritur integritetin në sistemin gjyqësor, duke përfshirë menaxhimin e burimeve njerëzore dhe mbushjen e vendeve të lira për gjyqtarë dhe prokurorë. Kjo do të kontribuojë në përmirësimin e cilësisë dhe efikasitetit të drejtësisë. Një fokus i veçantë do t’i kushtohet masave për rritjen e efikasitetit, si implementimi i një sistemi të menaxhimit të rastit për të eliminuar shpërndarjen manuale të rasteve dhe për të rritur normat e zgjidhjes së rasteve.

Në fushën e luftës kundër korrupsionit, Agjenda e reformës synon të adresojë rekomandimet e gjata, veçanërisht ato që lidhen me rritjen e burimeve për Prokurorinë për Krime të Organizuar dhe Korrupsion. Ajo përfshin gjithashtu miratimin e një Kodi të ri Penal dhe një Kodi të ri të Procedurës Penale në përputhje me standardet e BE-së, me qëllim forcimin e kapaciteteve për ndjekjen penale të korrupsionit, sidomos të nivelit të lartë.

Maqedonia e Veriut angazhohet gjithashtu për të krijuar një histori të fortë të hetimeve dhe prokurimeve në rastet e korrupsionit. Kjo do të mbështetet nga një platformë e re statistikore për raportimin e të dhënave, që do të ndihmojë në monitorimin e përparimeve dhe do të sigurojë që të dhënat e mbledhura të jenë të sakta dhe të besueshme.

Në luftën kundër krimit të organizuar, Agjenda e reformës parashikon masa për rregullimin e armëve të lehta, si dhe për forcimin e luftës kundër trafikimit të drogës. Këto masa përfshijnë krijimin e një sistemi paralajmërues dhe rritjen e burimeve për observatorin kombëtar të drogës, duke e bërë atë më të efektshëm në luftën kundër këtyre fenomeneve.

Kujtojmë se Agjenda Reformuese u miratua edhe zyrtarisht nga Komisioni Evropian me 23 tetor, miratim i cili i hap rrugën shfrytëzimit të Fondit për Reforma dhe Rritje të Bashkimit Evropian, fond ku janë planifikuar 6 miliardë euro për shtetet e Ballkanit Perëndimor.

Kjo agjendë reformuese konsiderohet një dokument kyç që do të përcaktojë drejtimin e politikave për të ardhmen.

Për më tepër, Agjenda e reformës nënvizon rëndësinë e promovimit të të drejtave themelore, sidomos të grupeve më të margjinalizuara. Kjo përfshin iniciativa për rihabilitim dhe përgatitje profesionale për individët e këtyre grupeve, duke u siguruar atyre mundësi për t’u integruar në tregun e punës dhe për të kontribuar në rritjen ekonomike të vendit.

Plani për Rritje për Ballkanin Perëndimor prej 6 miliardë eurosh u miratua nga Komisioni Evropian me 8 nëntor 2023. Ai bazohet në katër shtylla: forcimi i integrimit ekonomik në tregun unik të BE-së; forcimi i integrimit ekonomik brenda Ballkanit Perëndimor përmes tregut të përbashkët rajonal; përshpejtimi i reformave fundamentale dhe rritja e asistencës financiare për të ndihmuar reformat.

Në prill dhe maj të këtij viti, Parlamenti Evropian dhe Këshilli i BE-së ranë dakord që vendet e Ballkanit Perëndimor të marrin 6 miliardë euro nga Brukseli, dy miliard do të jenë para pa kthim, ndërsa tjerat në formë të kredive. 750 milionë euro janë të destinuara për Maqedoninë e Veriut, kurse kësti i parë do të jetë shtatë përqind, përkatësisht 52.5 milionë euro.

• LEXO Ministri Orhan Murtezani prezantoi Agjendën reformuese, përmes saj RMV do të ketë qasje në ndihmën financiare të BE-së
• LEXO: Komisioni Evropian e miratoi agjendën e reformave për Maqedoninë e Veriut
• LEXO: Agjenda e reformave që u miratua nga BE duhet të kalojë në Qeverinë e RMV-së, brenda dy javësh pritet të bëhet publike
• LEXO: Ursula von der Leyen për vizitë në Ballkanin Perëndimor, të enjten do të vijë në Shkup