Polonia në janar 2025 do të marrë presidencën me BE-në, cilat janë prioritetet e saj?

Në janar 2025, Polonia do të marrë Presidencën e Këshillit të BE-së për herë të dytë që kur vendi u bë anëtare në këtë union në vitin 2004. Ky mandat do të shënojë gjithashtu, fillimin e një tresheje të re presidence që përfshin Danimarkën dhe Qipron. Me luftën e vazhdueshme të Rusisë kundër Ukrainës, përshkallëzimin e tensioneve në Lindjen e Mesme, rritjen e pasigurisë ekonomike, sfidat demokratike dhe rizgjedhjen e fundit të Donald Trump në zgjedhjet presidenciale të 2024 në SHBA, Evropa do të lundrojë nëpër ujëra të vështira në muajt dhe vitet e ardhshme. Presidenca e Këshillit polak do të luajë një rol vendimtar në këtë drejtim. Ndërsa siguria dhe mbrojtja do të jenë tema qendrore, çështje të tjera kryesore si zgjerimi, stabiliteti financiar dhe konkurrenca evropiane do të formojnë gjithashtu agjendën, informuan nga MPJ-ja e Polonisë, transmeton Portalb.mk. Sa i përket zgjërimit në Ballkanin Perëndimor, nuk i është kushtuar donjë rëndësi e veçantë Maqedonisë së Veriut.

Kryediplomati i Polonisë Radoslaw Sikorski është i vetmi ministër i Jashtëm që drejton MPJ-në për herë të dytë gjatë Presidencës polake të Këshillit. Polonia mori për herë të parë frenat në Këshillin e BE-së në gjysmën e parë të vitit 2011 dhe ajo Presidencë u koordinua nga ministria e jashtme. E vendosur të fillojë më 1 janar 2025, Presidenca e ardhshme do të zhvillohet në një mjedis ndërkombëtar shumë të ndërlikuar, duke përfshirë ndër të tjera luftën e vazhdueshme në Ukrainë, tensionet gjeopolitike në rritje, përfshirë Lindjen e Mesme, kërcënimet hibride në rritje dhe dezinformimin. Kryediplomati i Polonisë deklaroi se do të ndjekë prioritetet e Presidencës polake në bashkëpunim të ngushtë me liderët e rinj të BE-së, në veçanti përfaqësuesen e lartë të BE-së për punët e jashtme dhe politikën e sigurisë Kaja Kallas dhe komisionerin për mbrojtjen dhe hapësirën Andrius Kubilius.

Aktivitetet nën Presidencën e dytë të Këshillit të BE-së të Polonisë koordinohen nga kancelaria e Kryeministrit. Ministria e Punëve të Jashtme është përgjegjëse për shërbimin thelbësor të 945 takimeve, duke përfshirë seancat e 38 grupeve të punës dhe komiteteve në Këshillin e BE-së në Bruksel dhe takimet në Poloni. Ministria do të përcjellë informacione rreth Presidencës tek audienca në mbarë globin përmes një rrjeti të misioneve të huaja të Polonisë. Ministri Sikorski theksoi rolin vendimtar të Përfaqësisë së Përhershme të Republikës së Polonisë në Bashkimin Evropian në Bruksel në përgatitjen dhe mbajtjen e Presidencës.

“Kjo është arsyeja pse ne kemi përforcuar përkohësisht misionin me afro 150 të dërguar nga ministritë polake si dhe nga institucionet e BE-së. Gjithashtu, gjithsej 14 punonjës janë transferuar në 11 misione të tjera të huaja. Ne kemi përforcuar gjithashtu personelin e Ambasadës Polake në Teheran. Ambasada do të funksionojë si Presidencë lokale në mungesë të një delegacioni të BE-së në atë vend. Për më tepër, ne po rifillojmë punën e ambasadës polake në Phenian, gjithashtu si një përfaqësim potencial i ardhshëm i BE-së”, tha ministri.

Si një nga detyrat e saj, Presidenca do të organizojë një sërë ngjarjesh joformale në Poloni, nga takimet e konfigurimeve të ndryshme të Këshillit deri te sesionet e jashtme të grupeve të punës dhe konferencave.Ministria e Punëve të Jashtme është përgjegjëse për 42 nga gjithsej rreth 300 takime të jashtme që do të mbahen në Poloni, kryesisht në Varshavë. Këto përfshijnë dy takime jozyrtare të Këshillit të Punëve të Jashtme (FAC). Në njërën prej tyre, do të marrin pjesë krerët e diplomacive të vendeve anëtare të BE-së dhe Përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit për Punë të Jashtme dhe Politikë të Sigurisë. Takimi i dytë informal i FAC do të mbledhë së bashku ministrat përgjegjës për politikat e zhvillimit. Ministri Sikorski theksoi se Polonia do të jetë nikoqire e takimeve edhe të dy organeve të tjera të mëdha të BE-së, përkatësisht Komitetit Politik dhe Sigurisë (KPS), i cili përbëhet nga përfaqësues ambasadorë të shteteve anëtare të BE-së, dhe Komiteti për Aspekte Civile të Menaxhimit të Krizave (CivCom). Një tjetër ngjarje e rëndësishme do të jetë një konferencë mbi politikat evropiane dhe vendin e Evropës në debatin për formësimin e rendit global, e bashkëorganizuar me Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë.

Kryediplomati i Polonisë tha se Polonia po kërkon të përdorë Presidencën për të forcuar pozicionin e saj si një nga shtetet anëtare më të rëndësishme dhe aktive të BE-së.

“Ne do të kërkojmë të përmirësojmë pozitën dhe narrativën e politikave të Polonisë në Union dhe gjetkë në botë”, deklaroi ministri Sikorski teksa foli për prioritetet e Ministrisë dhe iniciativat kryesore për Presidencën e ardhshme të Këshillit të Bashkimit Evropian.

Prioritetet e presidencës polake janë si në vijim:

• Mbështetje politike, ushtarake dhe financiare për Ukrainën

Ministri Sikorski theksoi se Presidenca polake do të përpiqet pas një mbështetjeje të qëndrueshme dhe të palëkundur politike, ushtarake dhe financiare të BE-së për Ukrainën dhe rindërtimin e saj dhe një presion në rritje ndaj Rusisë dhe mbështetësve të saj, në mënyrë që t’i jepet fund agresionit të vazhdueshëm sa më shpejt të jetë e mundur. Polonia do të kërkojë të forcojë misionin e BE-së në mbështetje të Ukrainës si në dimensionin e saj ushtarak (EUMAM Ukraine) edhe në atë civil (EUAM Ukraine).

• Sanksionet e BE-së kundër Rusisë dhe Bjellorusisë

Kreu i diplomacisë polake renditi rritjen e sanksioneve të Bashkimit Evropian kundër Rusisë dhe Bjellorusisë dhe luftën kundër shmangies së tyre si një qëllim tjetër të Presidencës polake. Ministri Sikorski njoftoi se Ministria e Punëve të Jashtme, në bashkëpunim me të dërguarin e BE-së për Sanksionet, David O’Sullivan do të organizojnë një konferencë kushtuar Sfidave të Politikës së Sanksioneve (më 25 shkurt 2025).Presidenca polake do të kërkojë ta mbajë Rusinë përgjegjëse ligjërisht dhe financiarisht për agresionin e saj kundër Ukrainës. Shefi i MPJ-së theksoi se Rusia duhet të paguajë një çmim të lartë, edhe tekstualisht, për agresionin e saj. Polonia do të kërkojë mbështetjen e vendeve anëtare të BE-së për përdorimin e plotë të aseteve të ngrira të Bankës Qendrore të Rusisë për të mbështetur Ukrainën.

Kreu i diplomacisë polake vuri në dukje se Polonia do të mbështesë vazhdimin e politikës “jo biznes si zakonisht” ndaj Rusisë dhe Bjellorusisë dhe kundërshton zgjedhjen e dy vendeve në organet e organizatave ndërkombëtare. Një ngjarje e rëndësishme e organizuar gjatë Presidencës polake do të jetë Forumi Kościuszko, i cili do të përbëjë ofertën e Polonisë për krijimin e një platforme për debat mbi historinë dhe të ardhmen e komunitetit të kombeve evropiane, drejtuar përfaqësuesve të shoqërisë civile bjelloruse.

• Zgjerimi i BE-së në lindje dhe jug

Ministri Sikorski shtoi se gjatë presidencës së ardhshme, Polonia do të sigurojë një shpejtësi dhe cilësi të duhur të zgjerimit të Bashkimit Evropian në Lindje dhe Jug.

“Qëllimi ynë është të bëjmë përparim në lidhje me Ukrainën, Moldavinë, si dhe me Ballkanin Perëndimor. Progresi në procesin e anëtarësimit duhet të jetë proporcional me përfshirjen e vendeve kandidate për në BE. Për më tepër, Presidenca polake do të mbështesë aspiratat pro-evropiane të shoqërisë gjeorgjiane. Ne llogarisim në përmbysjen e prirjes anti-evropiane që iu imponua Gjeorgjisë nga partia Ëndrra Gjeorgjiane, e cila erdhi në pushtet pas zgjedhjeve parlamentare të standardeve të dyshimta. Ne gjithashtu do të donim që Bashkimi Evropian dhe Turqia të ndërmarrin hapa konkretë drejt një afrimi. Turqia është partneri ynë shumë i rëndësishëm, strategjik, jo vetëm në çështjet që kanë të bëjnë me sigurinë, por edhe në ekonomi”, shtoi shefi i MPJ-së polake.

• Ringjallja e Partneritetit Lindor

Në vitin 2009, ishin ministri Sikorski dhe Carl Bildt, kreu i atëhershëm i diplomacisë suedeze, ata që iniciuan Partneritetin Lindor. Ministri Sikorski njoftoi se Presidenca polake do të punojë drejt përditësimit dhe ringjalljes së formatit: “Këto përpjekje do të synojnë të sigurojnë që Partneriteti të bëhet plotësues me procesin e zgjerimit, të ketë një ndikim më të fortë në reformat pro-evropiane në vendet që nuk aspirojnë bashkohet me BE-në dhe i kushton një theks më të madh sigurisë dhe luftimit të kërcënimeve hibride. Gjithashtu do të theksojmë forcimin e bashkëpunimit ekonomik. Për këtë qëllim, ne do të presim në Varshavë një Forum Biznesi të Partneritetit Lindor (më 16 prill 2025).

• Forcimi i sigurisë dhe qëndrueshmërisë së BE-së

“Forcimi i sigurisë dhe qëndrueshmërisë së BE-së do të jetë një prioritet i Presidencës polake.Ky aktivitet është shumëdimensional. Nuk ka të bëjë vetëm me sigurinë ushtarake, por edhe atë migratore dhe ekonomike, sigurinë ushqimore dhe qëndrueshmërinë ndaj dezinformatave”, deklaroi ministri Sikorski, duke theksuar se zhvillimi i dimensionit të mbrojtjes së BE-së do të jetë një pjesë shumë konkrete e programit të Presidencës polake.

“Ne dëshirojmë të ndërtojmë, së bashku me shtetet anëtare dhe Komisionin Evropian, një Evropë që është e aftë të përballet fizikisht me kërcënimet ndaj sigurisë së saj, të cilat në ditët e sotme vijnë kryesisht nga Lindja. Gjithashtu në kuptimin e sigurimit të prodhimit industrial të përshtatshëm për industrinë e mbrojtjes. Synimi ynë do të jetë të përpiqemi të përdorim instrumentet mbështetëse të BE-së për krijimin e infrastrukturës së mbrojtjes siç është Mburoja Lindore”, shpjegoi ministri i jashtëm polak.

• Rritja e bashkëpunimit BE-NATO dhe luftimi i dezinformimit

Ministri Sikorski ka deklaruar se Polonia do të punojë për të thelluar bashkëpunimin BE-NATO dhe për të rritur komplementaritetin e veprimeve të BE-së me ato të NATO-s.

“Ne do të veprojmë për të përmirësuar sigurinë dhe qëndrueshmërinë joushtarake të BE-së dhe të fqinjësisë së saj lindore. Puna do të fokusohet në forcimin e qëndrueshmërisë dhe reagimit ndaj kërcënimeve kibernetike, hibride dhe terroriste; thellimi i bashkëpunimit për menaxhimin e krizave; rritja e aftësive strategjike të komunikimit të BE-së dhe kundërshtimi i ndërhyrjeve dhe dezinformatave të huaja, veçanërisht ruse”, theksoi ministri Sikorski.

Për më tepër, Presidenca polake do të nxisë krijimin e një Këshilli Evropian për Qëndrueshmërinë kundër Dezinformimit (ROD). Ai do të jetë një institucion i pavarur, i financuar nga BE-ja dhe shtetet anëtare. Qëllimi i tij do të jetë mbrojtja nga ndërhyrjet dhe dezinformatat e huaja dhe monitorimi i hapësirës së informacionit.

• Bashkëpunimi i BE-së me partnerët globalë

Në konferencën për shtyp, ministri Sikorski njoftoi gjithashtu se Presidenca do të mbështesë thellimin e marrëdhënieve transatlantike (BE-SHBA) në kuadër të dialogut të vazhdueshëm për çështjet globale, duke përfshirë Kinën dhe rajonin Indo-Paqësor, si dhe në fushën e sigurisë dhe mbrojtja, politika energjetike dhe teknologjitë e reja. Brenda kuadrit të përgjithshëm të marrëdhënieve BE-MB, Presidenca polake do të mbështesë thellimin e tyre në fushën e sigurisë dhe mbrojtjes. Për sa i përket marrëdhënieve me partnerët e tjerë të BE-së, Presidenca do të synojë të ndalojë përshkallëzimin në Lindjen e Mesme, të ofrojë ndihmë humanitare për civilët dhe të stabilizojë situatën në të gjithë rajonin. Presidenca polake do të mbështesë bashkëpunimin me vendet e Indo-Paqësorit. Kryediplomati i Polonisë njoftoi gjithashtu se Presidenca do të promovojë zhvillimin e një partneriteti gjithëpërfshirës të BE-së me Afrikën dhe marrëdhëniet me Amerikën Latine dhe Karaibe.

• Sigurimi i respektimit të ligjit ndërkombëtar dhe respektimit të të drejtave të njeriut

Ministri Sikorski njoftoi se Presidenca polake do të vazhdojë të promovojë respektimin e së drejtës ndërkombëtare dhe respektimin e të drejtave të njeriut, duke synuar forcimin e ndikimit të BE-së brenda sistemit shumëpalësh. Kjo do të përfshijë bashkëpunimin midis BE-së dhe Këshillit të Evropës, duke përfshirë në kontekstin e përgjigjes ligjore të komunitetit ndërkombëtar ndaj agresionit rus kundër Ukrainës. Në fushën e bashkëpunimit për zhvillim dhe ndihmës humanitare, Presidenca do të fokusohet në ndërtimin e qëndrueshmërisë së vendeve dhe shoqërive ndaj krizave.

Kujtojmë se Hungaria, e udhëhequr nga kryeministri nacionalist i krahut të djathtë, Viktor Orban, e mori udhëheqjen me rotacion të Bashkimit Evropian me 1 korrik.

Qeveria e saj kishte  paralajmëruar se do të përqendrohet në shtatë fusha – mes tyre: rritja e konkurrencës e BE-së, forcimi i politikës së mbrojtjes, zgjerimi dhe frenimi i migracionit të paligjshëm.

Në këtë detyrë, Hungaria pasoi Belgjikën, e cila ka pasur kryesimin e BE-së në gjashtë muajt e parë të vitit.

• LEXO: Hungaria mori kryesimin e BE-së

Ndryshe, presidenca hungareze me BE-në ka shkaktuar polemika shumë kohë përpara se të fillonte për shkak të qëndrimeve të njohura të ndryshme gjeo-politike të Hungarisë, si dhe dosjes së saj mbi sundimin e ligjit. Madje u diskutua nëse dhe si mund të “kapërcehet” një shtet anëtar në radhën për ta marrë presidencën. Ose nuk mund të gjendej një rrugë, ose thjesht u vendos që rreziku ishte më i vogël që të durohej presidenca gjashtëmujore e Hungarisë, por Hungaria mbeti në radhë dhe në korrik të këtij viti e mori presidencën.

Vetë fillimi ishte “bombastik”. Vizitat në Rusi dhe Kinë në korrik, të paparalajmëruara te partnerët e BE-së, shkaktuan një reagim të ashpër. Kryeministri hungarez Orban i prezantoi këto vizita si një mision paqeje, duke theksuar se vendi i tij është i vetmi, si anëtar i NATO-s dhe BE-së, që mund të “flasë me të gjithë”. Përfaqësuesi i Lartë për Politikën e Jashtme të Unionit, Joseph Borrell, shpejtoi të distancohet nga këto veprime të presidentit të BE-së, duke theksuar se Orbani nuk ka mandat për këtë veprim dhe se vizitat nuk janë në cilësinë e Presidentit të Unionit, por në kuadër të marrëdhënieve dypalëshe ndërmjet Hungarisë dhe atyre vendeve. Nga ana tjetër, Parlamenti Evropian në rezolutën e tij i vlerësoi si “shkelje flagrante të marrëveshjeve për BE-në dhe politikën e jashtme të përbashkët”.

• LEXO: Në gjysmë të rrugës me gjemba: Presidenca e Hungarisë me BE-në e shoqëruar me polemika