RMV ra me 6 vende në indeksin e lirisë së shtypit të Reporterëve pa Kufij, e fundit në grupin e vendeve me situatë “të kënaqshme”
Maqedonia ra me 6 vende, nga vendi i 36-të në të 42-tin, në Indeksin e Lirisë së Shtypit të Reporterëve pa Kufij (RSF), dhe është e fundit në grupin e vendeve ku situata është “e kënaqshme”. Në këtë grup nga rajoni janë vetëm edhe 2 vende, Sllovenia, e cila është ngjitur me 9 vende në […]
Maqedonia ra me 6 vende, nga vendi i 36-të në të 42-tin, në Indeksin e Lirisë së Shtypit të Reporterëve pa Kufij (RSF), dhe është e fundit në grupin e vendeve ku situata është “e kënaqshme”. Në këtë grup nga rajoni janë vetëm edhe 2 vende, Sllovenia, e cila është ngjitur me 9 vende në vendin e 33-të, dhe Mali i Zi, i cili është ngjitur me 3 vende në vendin e 37-të, dhe të gjitha të tjerat janë në grupet me një situatë “problematike” ose “të vështirë”. Klasifikimi i RSF-së mbulon 180 vende anembanë botës, transmeton Portalb.mk.
Norvegjia është në vendin e parë dhe mbetet i vetmi vend në botë që gëzon vlerësim “të mirë” për të pesë treguesit e Indeksit. Ajo e ruajti vendin e parë për të nëntin vit radhazi, duke rritur epërsinë e saj ndaj vendeve të tjera. Estonia u ngjit në vendin e dytë, e ndjekur nga Holanda, e cila e kaloi Suedinë (tani e 4-ta) duke u renditur në tre vendet e para në botë.
“Ndërsa sulmet fizike ndaj gazetarëve janë shkelja më e dukshme e lirisë së shtypit, presioni ekonomik është gjithashtu një problem i madh dhe më i fshehtë. Treguesi ekonomik i Indeksit Botëror të Lirisë së Shtypit të RSF-së tani është në një nivel të ulët kritik të paparë, pasi rënia e tij vazhdoi në vitin 2025. Si rezultat, gjendja globale e lirisë së shtypit tani klasifikohet si një ‘situatë e vështirë’ për herë të parë në historinë e Indeksit”, tha RSF, një organizatë me seli në Paris.
Vlerësimi i përgjithshëm për Maqedoninë thotë: “Edhe pse gazetarët nuk punojnë në një mjedis armiqësor, dezinformimi i përhapur dhe mungesa e profesionalizmit kontribuojnë në një rënie të besimit të shoqërisë në media, gjë që e ekspozon median e pavarur ndaj kërcënimeve dhe sulmeve. Zyrtarët qeveritarë gjithashtu kanë tendencë të kenë qëndrime negative dhe përçmuese ndaj gazetarëve.”
Krahasuar me vitin e kaluar, Maqedonia ka një rënie në 3 nga 5 tregues. Rënia më e madhe prej 9.07 pikësh ishte në treguesin politik, 4.19 pikë në treguesin social dhe 3.66 pikë në treguesin ekonomik, dhe një rritje e lehtë në 2 tregues – 0.25 pikë në treguesin e kuadrit ligjor dhe 0.01 pikë në treguesin e sigurisë.
Treguesi i kuadrit ligjor thekson: “Ndërsa kushtetuta garanton lirinë e fjalës dhe ndalon censurën, vendi ka qenë i ngadaltë në përafrimin e legjislacionit të tij për median me standardet e Bashkimit Evropian, të cilit synon t’i bashkohet. Procedurat e padive SLAPP shërbejnë si instrumente frikësimi dhe presioni mbi median e pavarur. Një ligj i ri që riautorizon qeveritë kombëtare dhe lokale të reklamojnë në media private ka ngritur shqetësime në lidhje me përhapjen e mundshme të ndikimit.”
Treguesi i sigurisë thotë: “Disa incidente kanë ulur ndjenjën e sigurisë së gazetarëve, duke përfshirë sulmet me zjarrvënie në pronën e tyre dhe rastet e ngacmimit policor. Nga njëra anë, është emëruar një prokuror i posaçëm për të trajtuar rastet e sulmeve ndaj gazetarëve në kryeqytet, dhe po shqyrtohet hapja e zyrave të ngjashme në të gjithë vendin. Nga ana tjetër, gazetarët që raportojnë që prokurorët përballen me presion të konsiderueshëm.
RSF thotë se në një kohë kur liria e medias po përjeton një rënie shqetësuese në shumë pjesë të botës, një faktor i madh – por shpesh i nënvlerësuar – po e dobëson seriozisht median: presioni ekonomik. Pjesa më e madhe e kësaj është për shkak të përqendrimit të pronësisë, presionit nga reklamuesit dhe mbështetësit financiarë, si dhe ndihmës publike që është e kufizuar, mungon ose shpërndahet në një mënyrë jotransparente. Të dhënat e matura nga treguesi ekonomik i Indeksit RSF tregojnë qartë se mediat e lajmeve të sotme janë të bllokuara midis ruajtjes së pavarësisë së tyre editoriale dhe sigurimit të mbijetesës së tyre ekonomike.
“Pavarësia financiare e medias është një kusht i domosdoshëm për ofrimin e informacionit të lirë dhe të besueshëm që i shërben interesit publik”, thotë RSF.
Kujtojmë se liria e shtypit u vu sërish në qendër të vëmendjes pasi administrata Trump përjashtoi agjencinë e lajmeve Associated Press (AP) nga konferencat e shtypit presidenciale të SHBA. Pavarësisht nga fakti se marrëdhëniet midis Shtëpisë së Bardhë dhe medias janë përkeqësuar dhe se liria e shtypit në Shtetet e Bashkuara është gjithnjë e më shumë nën presion, është po ashtu e vërtetë se vetëm disa vende arrijnë të garantojnë një mjedis të sigurt dhe të pavarur për punën e gazetarëve.
