Dita e Rinisë në RMV: Me teknologjinë digjitale për të arritur qëllimet e zhvillimit të qëndrueshëm
Dita Ndërkombëtare e Rinisë këtë vit festohet nën temën “Rrugët rinore digjitale për zhvillim të 1ëndrueshëm”, e cila thekson se të rinjtë që përdorin mjete digjitale mund të kontribuojnë në arritjen e Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm (OZhQ). Në mbarë botën, të rinjtë me startup-et e tyre po ofrojnë ide inovative dhe zgjidhje me ndikim, […]
Dita Ndërkombëtare e Rinisë këtë vit festohet nën temën “Rrugët rinore digjitale për zhvillim të 1ëndrueshëm”, e cila thekson se të rinjtë që përdorin mjete digjitale mund të kontribuojnë në arritjen e Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm (OZhQ). Në mbarë botën, të rinjtë me startup-et e tyre po ofrojnë ide inovative dhe zgjidhje me ndikim, duke ilustruar se si teknologjitë digjitale mund të avancojnë OZhQ-të. Nëpërmjet projektit të BE-së për rritjen ekonomike (EU4EG), mbi 30 biznese të reja, kryesisht të udhëhequra nga sipërmarrës të rinj, kanë marrë mbështetje për t’u zhvilluar në biznese të qëndrueshme dhe të gatshme për investime, transmeton Portalb.mk.
Këto startup jo vetëm që kontribuojnë në rritjen ekonomike në shtet, por gjithashtu trajtojnë çështje kritike si ndryshimi i klimës, siguria ushqimore dhe menaxhimi i burimeve.
Njëri prej tyre është AviFly, një startup nga Rankovci në rajonin verilindor të Maqedonisë së Veriut, i themeluar nga Dejan Mihailov (33), Martin Mihailov (31) dhe Filip Koviloski (20), të cilët janë shembull se si të rinjtë po revolucionarizojnë industritë tradicionale siç është bujqësia. Fillimi i tyre është i specializuar në bujqësinë e saktë duke përdorur drone dhe softuer të specializuar për zbulimin e sëmundjeve dhe trajtimin me dron, të gjitha me synimin për të ndihmuar fermerët të përmirësojnë menaxhimin e të korrave, të rrisin rendimentet dhe të optimizojnë burimet.
“Në vendin tonë mosha mesatare e një fermeri është 58 vjeç, metodat e tyre janë tradicionale dhe kjo e vështirëson bujqësinë dhe shkakton humbje të konsiderueshme. Me teknologjitë digjitale dhe inteligjencën artificiale, shërbimet tona mund t’i ndihmojnë ata të reduktojnë 80-90% të përdorimit të ujit dhe 40% të përdorimit të pesticideve, duke rritur të korrat. Përdorimi i teknologjive dixhitale dhe inteligjencës artificiale e bën bujqësinë më efikase dhe në të njëjtën kohë më tërheqëse për fermerët e rinj”, thotë Martin Mihailov, bashkëthemelues i AviFly.
Agroteknologjia, ose teknologjia bujqësore, përfshin përdorimin e teknologjisë dhe inovacionit për të përmirësuar efikasitetin, produktivitetin dhe qëndrueshmërinë e bujqësisë, dhe kjo është kritike për adresimin e sigurisë globale të ushqimit, reduktimin e ndikimit mjedisor dhe përmirësimin e performancës së fermerëve.
Rëndësia e rinisë në inovacionin agroteknik demonstrohet më tej nga FixiGo. Filip Kostadinovski (23) dhe Gorjan Spirovski (23), themelues të FixiGo nga Tetova, Rajoni i Pollogut, zhvilluan softuer që përpunon të dhënat nga sensorët e tokës, të cilët punojnë në fotovoltaikë, në mënyrë që të përmirësohet efikasiteti bujqësor. Duke ofruar të dhëna në kohë reale për kushtet e tokës, teknologjia e tyre u mundëson fermerëve të marrin vendime të informuara që do të përmirësojnë produktivitetin dhe qëndrueshmërinë. Ata aktualisht ofrojnë shërbimet e tyre për rreth 30 fermerë dhe me mbështetjen e projektit do të përmirësojnë softuerin dhe do të zgjerohen në treg.
“Përdorimi i teknologjive digjitale është thelbësor – si tani ashtu edhe në të ardhmen. Lufta në Ukrainë ka nxjerrë në pah cenueshmërinë e sektorit bujqësor dhe se si krizat globale si ndryshimet klimatike mund të kërcënojnë furnizimet ushqimore. Prandaj, ne besojmë se investimet duhet të drejtohen në bujqësi, me fokus në optimizimin e proceseve dhe përdorimin e teknologjisë digjitale për të zgjidhur problemin e mungesës së fuqisë punëtore dhe të rinjtë e motivuar mund të bëjnë shumë në këtë drejtim”, thekson Filip Kostadinovski, bashkëthemelues i FixiGo.
Ndikimi i inovacionit digjital të drejtuar nga të rinjtë ekziston përtej bujqësisë. Deri më tani, projekti EU4EG ka dhënë grante prej 4.15 milionë eurosh për 20 ndërmarrje mikro, të vogla dhe të mesme në sektorë të tillë si riciklimi, agroteknologjia dhe prodhimi. Kjo nismë duhet të krijojë një ndikim të rëndësishëm, duke përfshirë krijimin e 203 vendeve të reja të punës (me fokus të rinjtë dhe gratë), një reduktim të ndjeshëm të emetimeve të CO2 dhe një rritje të qarkullimit të kompanive.
Një shembull i tillë është kompania Mitrotek nga Ohri, rajoni Jugperëndimor, ku Katerina Staleska (32) tani udhëheq procesin e prodhimit të grilave me pelet duke përdorur teknologjinë CNC dhe robotikë.
Projekti EU4EG i dedikohet forcimit të aktivitetit ekonomik lokal dhe konkurrencës në katër rajone kyçe në Maqedoninë e Veriut: Verlindje, Pollog, Jugperëndim dhe yona e Prespës (Komuna e Resnjës). Duke përmirësuar qasjen në financa dhe shërbimet e avancuara të biznesit, EU4EG mbështet startup-et, ndërmarrjet e vogla dhe të mesme në realizimin e potencialit të tyre të rritjes.
Projekti i Rritjes Ekonomike të BE-së (EU4EG) është bashkëfinancuar nga BE-ja dhe Ministria Federale Gjermane për Çështjet Ekonomike dhe Veprimin Klimatik (BMWK), zbatuar nga GIZ Maqedonia e Veriut dhe Parku Shkencor AREA nga Trieste, Itali.
