Flaka analizon: Mickoski me shifra, qytetarët me borxhe: Dy realitete paralele në Maqedoninë e Veriut

Në një intervistë të fundit për Euronews, Kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickoski, prezantoi një pasqyrë të optimizmit ekonomik, duke deklaruar se “po rikthehet shpresa” mes qytetarëve të vendit. Por sa qëndron kjo deklaratë kur krahasohet me përvojën e përditshme të shumicës së qytetarëve dhe analizat e ekspertëve të pavarur?

Sipas Mickoskit, viti 2024 ka sjellë zhvillime të rëndësishme ekonomike:

• 1.255 miliardë euro investime të huaja direkte, që sipas tij e rendisin Maqedoninë si vendin me më shumë investime për banor në Evropë.
• Inflacioni është ulur në 2.7% në mars, ndërsa në prill ishte 2.6%, me tendenca deflacionare mujore.
• Pagat mesatare janë rritur me 9-10% në vit, ndërsa rritja ekonomike për vitin 2024 ishte 2.8%, më lart se parashikimi fillestar prej 1.8% nga Banka Botërore.

Por nëse shikojmë përtej shifrave, pamja është më e ndërlikuar:

Investimet e huaja – sasi pa ndikim të gjerë?

Vlera absolute e investimeve është padyshim pozitive, por analistët ekonomikë paralajmërojnë se një pjesë e madhe e tyre janë investime në projekte të izoluara, jo gjithmonë të lidhura me rritjen e qëndrueshme apo krijimin e vendeve të reja të punës me paga dinjitoze. Ekziston edhe mungesa e transparencës në strukturën e investimeve: a janë kredi, kapital afatgjatë, apo projekte të nën-kontraktuara nga shteti?

Inflacioni i ulët, por çmimet mbeten të larta

Ndërsa inflacioni është në rënie krahasuar me vitin 2022-2023 kur rajoni përjetoi rritje të forta çmimesh, ulja e përqindjes vjetore nuk do të thotë rikthim në çmimet e mëparshme. Çmimet e ushqimeve bazë dhe energjisë mbeten ende më të larta se para krizës së fundit ekonomike, dhe shporta sindikale, ndonëse e përmendur nga Kryeministri, nuk ka reflektuar ndjeshëm në uljen reale të kostos së jetesës.

Pagat nominalisht rriten, por fuqia blerëse jo domosdoshmërisht

Rritja e pagave me 9-10% është e mirëpritur, por kur analizojmë fuqinë reale blerëse, ndikimi i inflacionit të kaluar dhe rritjes së kostove të tjera (qira, shërbime, kredi) e zbeh këtë përfitim. Gjithashtu, rritjet e pagave shpesh janë të fokusuara në sektorin publik, ndërsa sektori privat vazhdon të jetë i ngadaltë dhe informaliteti i lartë mbetet një sfidë e madhe.

Optimizëm i bazuar në numra, por jo në realitetin social

Kryeministri thekson se është matematicient dhe i pëlqen të flasë me numra. Por ekonomia nuk është vetëm aritmetikë, ajo është përvojë e përditshme, është aftësia për të përballuar muajin pa borxhe, për të kursyer, për të pasur siguri në vendin e punës dhe për të ndërtuar të ardhme në vendin tënd. Në këtë aspekt, qytetarët maqedonas, si shumica në Ballkan, ende përballen me pasiguri, emigracion masiv, dhe mungesë perspektive të qëndrueshme.

Narrativë e rregulluar në vend të një tabloje të plotë

Deklaratat e Mickoskit për rikthimin e shpresës mund të jenë pjesë e një narrative politike të qëllimshme, veçanërisht në kontekste zgjedhore ose për përmirësim të imazhit ndërkombëtar. Por për të pretenduar një përmirësim real ekonomik, duhet shumë më tepër se sa tregues makroekonomikë të përzgjedhur. Nevojitet transparencë, shpërndarje më e drejtë e pasurisë, investim në zhvillim të brendshëm, dhe mbi të gjitha, përfshirja aktive e qytetarëve në përfitimet e rritjes ekonomike.

The post Flaka analizon: Mickoski me shifra, qytetarët me borxhe: Dy realitete paralele në Maqedoninë e Veriut appeared first on Flaka, në çdo lajm... .