Njohja e Palestinës? Çfarë do të thotë të njohësh një shtet

Qeveritë e Mbretërisë së Bashkuar, Kanadasë, Australisë dhe Portugalisë e kanë njohur zyrtarisht Palestinën. Një shtet i shpallur në mënyrë të njëanshme në vitin 1988 , pas një sërë konfliktesh që filluan ditën kur lindi shteti hebre në vitin 1948. Që atëherë, një sërë luftërash dhe aktesh terroriste kanë krijuar një krizë të pafundme.

Rezoluta 181 e OKB-së e vitit 1947 vendosi ndarjen e Palestinës në dy shtete, njëri hebre dhe tjetri arab, me Jerusalemin të administruar ndërkombëtarisht. Por nuk pati asnjë marrëveshje midis botës arabe dhe Izraelit.

Sot ndodhemi në një situatë ku, përveç Rripit të Gazës, i cili është i pushtuar ushtarakisht nga Izraeli, shteti hebre pushton edhe Jerusalemin Lindor dhe të gjithë Bregun Perëndimor, të cilin e pushtoi pas luftës së vitit 1967. Marrëveshjet e Oslos parashikuan që një pjesë e madhe e Bregut Perëndimor do t’i kalonte Autoritetit Kombëtar Palestinez; por këto marrëveshje u bllokuan pas vrasjes së kryeministrit izraelit Yitzhak Rabin (4 nëntor 1995) nga një ekstremist i krahut të djathtë.

Palestina njihet aktualisht nga pothuajse të gjitha vendet në Azi, Afrikë, Evropën Lindore dhe Amerikën Latine, si dhe nga Qyteti i Vatikanit dhe Saharaja Perëndimore. Njohja shtetërore është një vendim që secili vend mund ta marrë në mënyrë të pavarur, pa iu nënshtruar ligjit ndërkombëtar.

Njohja e një shteti nga bashkësia ndërkombëtare do të thotë njohja e kufijve të tij, mbajtja e marrëdhënieve diplomatike, dhënia e mundësisë qytetarëve të atij shteti për të udhëtuar nëpërmjet dhënies së vizave dhe lejimi i tyre për t’u anëtarësuar në organizata të mëdha ndërkombëtare si OKB-ja dhe OBSH-ja.

Për t’u anëtarësuar në OKB, një komb duhet të paraqesë një aplikim, i cili së pari vlerësohet nga Këshilli i Sigurimit, ku vendet anëtare të përhershme (Kina, Franca, Mbretëria e Bashkuar, Rusia dhe Shtetet e Bashkuara) kanë të drejtë vetoje. Nëse shteti merr miratimin e Këshillit të Sigurimit, aplikimi i tij për anëtarësim i paraqitet Asamblesë së Përgjithshme për votim, ku duhet të marrë mbështetjen e të paktën dy të tretave të vendeve anëtare.

Ndërkohë që Izraeli ka qenë anëtar i OKB-së që nga viti 1949, Palestina ka pasur statusin e vëzhguesit që nga 29 nëntori 2012. Ky status i lejon presidentit Palestinez Mahmoud Abbas (i lindur më 1935) të marrë pjesë në debate dhe të aderojë në traktate. Që nga viti 2012, flamuri palestinez është valëvitur në selinë e OKB-së, dhe që nga viti 2024, Asambleja e Përgjithshme ka miratuar një rezolutë që e njeh atë si “të kualifikuar” për t’u bërë anëtare e plotë, por vendimi përfundimtar, i cili kërkon miratim unanim nga Këshilli i Sigurimit, është në duart e anëtarëve të përhershëm.