Gjykatat në RMV të mbingarkuara: Mbi 134 mijë lëndë të pazgjidhura, me 34 gjyqtarë më pak
134,729 lëndë të pazgjidhura dhe një ngarkesë të shtuar prej 3,724 rasteve të prapambetura, gjyqësori i vendit po lufton për të mbajtur ritmin me fluksin e lëndëve, tregon raporti vjetor për vitin 2024 i publikuar nga Këshilli Gjyqësor i Republikës së Maqedonisë së Veriut. Edhe pse janë marrë masa për zgjidhjen e lëndëve të vjetra […]
134,729 lëndë të pazgjidhura dhe një ngarkesë të shtuar prej 3,724 rasteve të prapambetura, gjyqësori i vendit po lufton për të mbajtur ritmin me fluksin e lëndëve, tregon raporti vjetor për vitin 2024 i publikuar nga Këshilli Gjyqësor i Republikës së Maqedonisë së Veriut. Edhe pse janë marrë masa për zgjidhjen e lëndëve të vjetra dhe përmirësimin e efikasitetit, vetëm 7 nga 34 gjykatat janë vlerësuar si të përditësuara në zgjidhjen e çështjeve. Përveç kësaj, ulja e numrit të gjyqtarëve, duke u reduktuar me 34 gjatë vitit 2024, ka shtuar edhe më shumë barrën për sistemin gjyqësor, duke bërë që drejtësia të përballet me një krizë të dukshme. “Gjykatat nuk arritën të përballonin fluksin e lëndëve dhe e rritën ngarkesën e lëndëve të pazgjidhura,” thotë raporti, duke vënë në pah nevojën për reformë urgjente dhe një plan të koordinuar veprimi, raporton Portalb.mk.
“Në kuadër të monitorimit dhe vlerësimit të punës së gjyqtarëve dhe gjykatave, Këshilli shqyrtoi dhe vlerësoi raportet mbi punën e gjykatave në Republikën e Maqedonisë së Veriut, përkatësisht mbi punën e Gjykatës Supreme të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykatës së Lartë Administrative, Gjykatës Administrative, gjykatave të apelit dhe gjykatave themelore në Republikën e Maqedonisë së Veriut për vitin 2024. Në Republikën e Maqedonisë së Veriut, gjykatat e filluan muajin janar 2024 me 131,005 lëndë të pazgjidhura, morën 569,958 lëndë të reja dhe kishin gjithsej 700,739 lëndë në proces. Nga ky grup rastesh, 566,010 janë zgjidhur dhe 134,729 raste mbeten të pazgjidhura. Sipas të dhënave të ofruara, në vitin 2024, gjykatat nuk arritën të përballonin fluksin e lëndëve dhe e rritën ngarkesën e lëndëve të prapambetura me 3,724 raste”, thuhet në raport.
Nga raportet statistikore mbi punën e gjykatave, rezulton se në vitin 2024, nga 34 gjykata, 18 ishin të azhurnuara dhe 16 nuk ishin, nga të cilat Gjykata e Lartë Administrative, 3 gjykata apeli dhe 12 gjykata themelore.
Zona e apelit Manastir
Gjykatat në këtë fushë e filluan janarin 2024 me 27,358 lëndë të pazgjidhura, morën 84,449 lëndë të reja dhe kishin gjithsej 111,787 lëndë në punë, zgjidhën 82,953 lëndë dhe 28,834 lëndë mbetën të pazgjidhura.
“Sipas të dhënave të mësipërme, gjykatat themelore në zonën e Gjykatës së Apelit të Manastirit nuk arritën të përballonin fluksin e lëndëve dhe rritën numrin e lëndëve të pazgjidhura me 1476 në nivel të zonës së apelit”, thuhet në raport.
Nga gjykatat në këtë zonë apeli në vitin 2024, gjykatat që u vlerësuan si JO TË PËRDITËSUARA në zgjidhjen e çështjeve janë: Gjykata Rajonale e Manastirit, Gjykata Rajonale e Prilepit dhe Gjykata Rajonale e Strugës. TË PËRDITSUARA në zgjidhjen e rasteve janë: GjTh Krushevë, GjTh Ohër dhe GjTh Resnjë.
Zona e Apelit Gostivar
Gjykatat në këtë fushë e filluan janarin 2024 me 13,614 lëndë të pazgjidhura, morën 116,289 lëndë të reja dhe kishin gjithsej 129,870 lëndë në punë, zgjidhën 115,850 lëndë dhe 14,020 lëndë mbetën të pazgjidhura.
“Sipas të dhënave të mësipërme, gjykatat themelore në zonën e Gjykatës së Apelit të Gostivarit nuk kanë arritur të përballojnë fluksin e lëndëve dhe kanë rritur numrin e lëndëve të pazgjidhura me 406 në nivel të zonës së apelit”, thuhet në raport.
Nga gjykatat në këtë zonë apeli, në vitin 2024, 2 gjykata vlerësohen si TË PËRDITËSUARA në zgjidhjen e çështjeve, përkatësisht: Gjykata Themelore Gostivar dhe Kërçovë, ndërsa Gjykatat Themelore Dibër dhe Tetovë vlerësohen si JO TË PËRDITËSUARA.
Zona e apelit Shkup
Gjykatat në këtë zonë filluan janarin 2024 me 57,458 lëndë të pazgjidhura, morën 243,422 lëndë të reja dhe kishin gjithsej 300,780 lëndë në punë, zgjidhën 243,837 lëndë dhe 56,943 lëndë mbetën të pazgjidhura.
“Sipas të dhënave të mësipërme, gjykatat themelore në zonën e Gjykatës së Apelit të Shkupit kanë arritur të kapërcejnë fluksin e lëndëve dhe të zvogëlojnë numrin e lëndëve të pazgjidhura me 515 në nivel të zonës së apelit”, thuhet në raport.
Nga gjykatat në këtë fushë apeli, në vitin 2024, 3 gjykata janë vlerësuar si JO TË PËRDITËSUARA në zgjidhjen e lëndëve, përkatësisht: Gjykata Themelore Civile e Shkupit, Gjykata Themelore e Kriva Pallankës dhe Gjykata Themelore e Kumanovës, ndërsa 6 gjykata janë vlerësuar si TË PËRDITËSUARA, përkatësisht: Gjykata Themelore Penale e Shkupit, Gjykata Themelore e Kavadarit, Gjykata Themelore e Negotinës, Gjykata Themelore e Velesit, Gjykata Themelore e Kratovës dhe Gjykata Themelore e Gjevgjelisë.
Zona e apelit Shtip
Gjykatat në këtë fushë filluan janarin 2024 me 14,600 lëndë të pazgjidhura, morën 81,468 lëndë të reja dhe kishin gjithsej 96,033 lëndë në punë, zgjidhën 80,400 lëndë dhe 15,633 lëndë mbetën të pazgjidhura.
“Sipas të dhënave të mësipërme, gjykatat themelore në rajonin e Gjykatës së Apelit të Shtipit nuk arritën të përballonin fluksin e lëndëve dhe e rritën ngarkesën e lëndëve të pazgjidhura me 1033 lëndë në nivel të rajonit të apelit”, thuhet në raport.
Nga gjykatat në këtë fushë apeli, 4 gjykata vlerësohen si JO TË PËRDITËSUARA në zgjidhjen e lëndëve në vitin 2024, përkatësisht: Gjykata Themelore e Berovës, Gjykata Themelore e Strumicës, Gjykata Themelore e Koçanit dhe Gjykata Themelore e Radovishit. TË PËRDITËSUARA në zgjidhjen e lëndëve 4 gjykata, përkatësisht, Gjykata Themelore Vinicë, GjTh Dellçevë, GjTh Shën Nikollë dhe GjTh Shtip.
Situata me lëndët e vjetra
Përveç rritjes së efikasitetit në gjyqësor gjatë vitit 2024, Këshilli, në bashkëpunim me kryetarët e gjykatave, ndërmori masa specifike për të zvogëluar ngarkesën e lëndëve të vjetra në gjyqësor, më të vjetra se tre, shtatë dhe dhjetë vjet.
“Me qëllim uljen e numrit të lëndëve të vjetra, veçanërisht atyre më të vjetra se 7 dhe 10 vjet, me vendim të Këshillit, nëpërmjet kryetarëve të gjykatave, gjyqtarët që kanë lëndë të vjetra në punën e tyre ishin të detyruar të përgatisnin një plan dhe parashikim për zgjidhjen e çdo lënde”, thuhet në raport.
Plani dhe projeksioni ishin pjesë integrale e raporteve të trupave punues që i paraqiten Këshillit çdo muaj. Si rezultat i masave të marra nga Këshilli thotë se “një numër i madh lëndëve të vjetra në gjykata u zgjidhën”, pa dhënë shifër të saktë.
Numri i vendeve të plotësuara gjyqësore
Sipas evidencës së vendeve të plotësuara gjyqësore në gjykatat e Republikës së Maqedonisë së Veriut, vërehet situata e mëposhtme:
Nëse krahasohen vitet 2023 dhe 2024, mund të vërehet se në vitin 2024 ka 34 gjyqtarë më pak krahasuar me vitin 2023.
“Këshilli përcaktoi se arsyet për zvogëlimin e numrit të gjyqtarëve janë dalja natyrale e gjyqtarëve për shkak të përmbushjes së kushteve për pension me ndryshimet e fundit në Ligjin për Marrëdhëniet e Punës, sipas të cilave kushtet për pension fitohen me mbushjen e moshës 64 vjeç, pa mundësinë e zgjatjes së mandatit të gjyqtarëve si më parë, dhe ndërprerja e funksionit gjyqësor për arsye të tjera”, thekson raporti.
Gjatë vitit 2024, u krye një vlerësim i rregullt i gjyqtarëve dhe kryetarëve të gjykatave për periudhën nga 01.01.2019 deri më 31.12.2022, dhe u vlerësuan 260 gjyqtarë, ndërsa 45 gjyqtarë u vlerësuan edhe si kryetarë gjykatash. U paraqitën gjithsej 47 ankesa.
“Në kuadër të monitorimit dhe vlerësimit të punës së gjyqtarëve dhe gjykatave, Këshilli Gjyqësor i Republikës së Maqedonisë së Veriut ka shqyrtuar dhe vlerësuar raportet për vitin 2024, duke përfshirë gjykatat supreme, administrative, të apelit dhe gjykatat themelore të vendit. Raporti nxjerr në pah disa të dhëna shqetësuese në lidhje me ngarkesën e lëndëve të pazgjidhura dhe mungesën e efikasitetit”, thuhet në tej në raport.
Ndryshe, në raport është shënuar se gjatë vitit të kaluar ka pasur një numër të lartë kërkesash për përgjegjësi disiplinore – gjithsej 97, ndaj gjyqtarëve 210 gjyqtarëve, por është shkarkuar vetëm një gjyqtar dhe janë shqiptuar vetëm gjashtë masa disiplinore. Kjo ngre dyshime serioze për efikasitetin dhe llogaridhënien në sistem. Krahas kësaj, raporti evidenton edhe 20 transferime të përkohshme të gjyqtarëve dhe ndryshim të mbi 50% të trupës së gjyqtarëve porotë.
Kujtojmë se Maqedonia e Veriut ka rënë nën mesataren e BE-së për numrin e gjyqtarëve. Në vitin 2022 Maqedonia e Veriut kishte rreth 470 gjyqtarë apo 26 gjyqtarë për 100,000 banorë, që ishte numër më i lartë se sa kërkohet nga standardet evropiane, pra 21,5 për 100,000 banorë. Megjithatë, situata me gjyqtarët u identifikua si problematike për shkak të mungesës së gjyqtarëve të mjaftueshëm. Tani, tre vite më vonë ka ndryshime të mëdha, përkatësisht tani ka 368 gjyqtarë, 102 më pak se në vitin 2022. Sipas përllogaritjeve, vendi aktualisht ka 20 gjyqtar per 100.000 banorë.
