Inciativa O2 i propozoi Qytetit dhe këshilltarëve të Shkupit disa zgjidhje të përcaktuara me afate për përmirësimin e ajrit
Iniciativa O2 u ka dorëzuar kërkesë të gjithë këshilltarëve në Këshillin e Qytetit të Shkupit dhe kryetares së Shkupit Danela Arsovska për një qasje ndryshe në zgjidhjen e problemit të ndotjes së ajrit dhe marrjen e një sërë vendimesh që do të përfshijnë të gjitha subjektet që krijojnë ndotje të ajrit në qytet, me […]
Iniciativa O2 u ka dorëzuar kërkesë të gjithë këshilltarëve në Këshillin e Qytetit të Shkupit dhe kryetares së Shkupit Danela Arsovska për një qasje ndryshe në zgjidhjen e problemit të ndotjes së ajrit dhe marrjen e një sërë vendimesh që do të përfshijnë të gjitha subjektet që krijojnë ndotje të ajrit në qytet, me afate të qarta dhe kohë të mjaftueshme që të gjitha subjektet të bëjnë përshtatjet e nevojshme në kohën e duhur, transmeton Portalb.mk.
Vendimet që kërkojmë të merren për qytetin e Shkupit janë si më poshtë:
1. Ndalimi i ngrohjes me naftë, vajra të lehta, thëngjill, mazut në qytetin e Shkupit. Në fuqi nga 1.10.2026 për familjet, nga 1.10.2028 për të gjitha objektet e tjera.
Kjo do t’u japë amvisërive kohë të mjaftueshme për të ndryshuar metodën e ngrohjes, e cila do të përfshijë gazin, peletin, pompat e nxehtësisë, inverterët, etj.
Objektet publike në qytet do të kenë kohë të mjaftueshme për të shpallur thirrjet publike, për të përgatitur dokumentacionin e projektit dhe për të zbatuar ndryshimet e nevojshme në terren. Komunat për këtë nevojë mund të aplikojnë për projekte infrastrukturore në Ministrinë e Mjedisit, nga programi i qeverisë për decentralizimin.
2. Amvisëritë që do të vazhdojnë të ngrohen me dru në qytetin e Shkupit, si dhe subjektet tjera që do të përdorin dru për ngrohje dhe/ose si energji, që më së shpeshti janë impiante të industrisë së drurit, do të duhet të vendosin filtra. Kjo masë do të hyjë në fuqi më 1.1.2027 për personat juridikë dhe amvisëritë në zonat urbane të qytetit të Shkupit dhe më 1.1.2029 për amvisëritë në zonat rurale të qytetit.
3. Nga 1 tetori deri më 1 maj, por edhe në pjesën tjetër të vitit në ditët me ndotje PM10 mbi 50 μg/m3 dhe PM2.5 mbi 25 μg/m3, të cilat do të maten së paku në dy stacione monitoruese në Shkup. Mund të përdoren vetëm automjetet e kategorisë së parë ekologjike, me afishe të gjelbër, në përputhje me Ligjin për automjete.
Përjashtim do të bëjnë automjetet e dizajnuara dhe të prodhuara ekskluzivisht për nevojat e Armatës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, policisë, ambulancës, zjarrfikësve, automjeteve për persona plotësisht të shurdhër me certifikatë anëtarësimi nga Shoqata Kombëtare e të Shurdhërve, personat që vuajnë nga distrofia, skleroza e shumëfishtë, paraliza cerebrale, paraplegjia, hemiplegjia, tetraplegjia, poliomieliti (poliomieliti), personat e verbër me dëmtim të shikimit mbi 90%, personat në dializë dhe personat me amputim të një krahu ose këmbë me dëmtim fizik të njohur prej 80% me akt të komisionit kompetent në Fondin për sigurim pensional dhe invalidor të Republikës së Maqedonisë. Kjo masë hyn në fuqi më datë 1.10.2026.
4. Ndalimi i përdorimit të mazutit, naftës, vajit të lehtë, qymyrit, koksit, si energjensave në impiantet industriale/prodhuese, të vogla, të mesme dhe të mëdha, me dhe pa elaborate për mbrojtjen e mjedisit, B – leje mjedisore të integruara, A – leje mjedisore të integruara, në qytetin e Shkupit, ku e lejon procesi i prodhimit dhe ku teknikat më të mira të disponueshme tregojnë mundësinë e përdorimit të gazit ose energjisë elektrike (kryesisht nga burimet e rinovueshme). Kjo masë do të hyjë në fuqi më 1 janar 2030. Të gjitha impiantet industriale/prodhuese që duhet të bëjnë ndryshimin, por nuk kanë qasje në gazsjellës, duhet të regjistrohen në Qytetin e Shkupit deri më 1 korrik 2025, në mënyrë që ai të ndërtohet me kohë.
5. Instalimi i sistemit të kamerave që do të mbulojnë luginën e Shkupit me vëzhgim 24 orë për çdo lloj zjarrvënieje dhe shërbimet si zjarrfikësit do të përgjigjen menjëherë në terren dhe do të marrin ndihmë nga policia lokale. Gjithashtu, vendosja e vëzhgimit me video në pikat kronike të qytetit ku mbetjet digjen rregullisht në ambient të hapur, me qëllim identifikimin dhe sanksionimin më të lehtë të personave që kryejnë vepra penale, si dhe shuarjen e shpejtë të zjarreve. Kjo masë hyn në fuqi më 1.1.2026.
6. Organizimi i grumbullimit pa pagesë të mbetjeve të korrjes, mbeturinave organike nga shërbimet e Qytetit të Shkupit, kompostimi i tyre në kompostatorët e qytetit, ndërsa në këmbim pranimin e rreth 30 kilogramë pleh organik për çdo 100 kilogram mbeturina të dorëzuara. Kjo parandalon djegien e kashtës. Kjo masë është zbatuar nga Qyteti i Shkupit gjatë viteve 2019 dhe 2020 dhe duhet të kthehet e përmirësuar dhe të hyjë në fuqi nga 1.1.2026.
7. Gjatë gjithë kohëzgjatjes së punimeve të ndërtimit, rreth çdo kantieri të madh ndërtimi, duhet të ketë monitorim të vazhdueshëm të pluhurit (PM10, PM2.5), si detyrim i kompanisë që kryen punimet. Për inspektimin e zbatimit të këtij vendimi përgjegjës janë inspektorët e mjedisit jetësor të Qytetit të Shkupit dhe të komunave në qytet, si dhe inspektorët e ndërtimit të komunave në qytet. Të hyjë në fuqi më 1.1.2026.
“Këto vendime do të mbulojnë të gjitha burimet e ndotjes së ajrit në qytetin e Shkupit dhe zbatimi i tyre do të çojë në zvogëlimin e limiteve të përcaktuara me ligj, të cilat së shpejti do të jenë dy ose më shumë herë më të ulëta se ato aktuale, në përputhje me Direktivën e re të BE-së për cilësinë e ajrit. Presim që këshilltarët dhe kryetarja e Qytetit të tregojnë pjekuri dhe përgjegjësi dhe të veprojnë në interesin më të mirë të qytetarëve dhe shëndetit tonë, veçanërisht në interes të fëmijëve të këtij qyteti, pavarësisht se cilës parti/grup i përkasin”, thonë nga O2.
Ndryshe, qytetet në Maqedoninë e Veriut gjatë gjithë muajit nëntor janë gjetur në krye të listave famëkeqe të matjes së cilësisë së ajrit në botë për nga ndotja e ajrit.
Kujtojmë se sipas raportit të UNICEF-it, në Maqedoninë e Veriut, vdekjet e të porsalindurve nga ndotja e ajrit janë 11,6 përqind ose 1 në 9 vdekje të fëmijëve nën moshën njëvjeçare.
Edhe Instituti i Shëndetit Publik që në fillim të vitit 2024 e publikoi raportin “Ndotja e ajrit në Republikën e Maqedonisë dhe rreziqet ndaj shëndetit”, sipas të cilit pothuajse 18 përqind e mortalitetit të përgjithshëm në Maqedoninë e Veriut mund t’i atribuohet ekspozimit ndaj përqendrimeve aktuale të grimcave PM-2.5.
